Существительные могут употребляться с определенным артиклем только в падежах
Նա ուշադիր նայում էր անծանոթ երիտասարդին։
Он внимательно смотрел на незнакомого молодого человека.
Սեղանին դրված էր մի գիրք։
На столе лежала книга.
Ես մոտեցա սեղանին վերցրի գիրքը և տվեցի Արամին։
Я подошёл к столу, взял книгу и дал Араму.
Գնացքը մեկնում է կեսգիշերին։
Поезд отправляется в полночь.
Այսօր ես հանդիպեցի իմ մանկության ընկերոջը։
Сегодня я встретил моего друга детства.
◦
Выделенные в предложениях слова – формы существительных в дательном падеже.
Дательный падеж по форме совпадает с родительным.
Различие в том, что дательный падеж в большинстве случаев употребляется с определенным артиклем -ը, -ն, а род. п. не принимает артикля.
Дат. п. отвечает на вопросы
Слова в дательном падеже выполняют функции
а) Косвенное дополнение
Մոտենում եմ սեղանին։
(Я) подхожу к столу.
◦
Գիրքը տվեցի ընկերոջս։
Я дал книгу (своему) товарищу.
◦
Նա հիացախ?? նայում էր Մարտիրոս Սարյանի նկարին։
Он в восторге смотрел на картину Мартироса Сарьяна.
б) Обстоятельство места
Պատին նկար է կախված։
На стене висит картина.
◦
Ես նստած եմ բազկաթոռին։
Я сижу в кресле.
◦
Обратите внимание, что в этой функции дат. п. соответствует русскому предложному падежу с предлогами "на", "в".
в) Обстоятельство времени
Ամռանը ես մեկնելու եմ Լենինգրադ։
Летом я поеду в Ленинград.
◦
Մենք Մոսկվա հասանք կեսգիշերին։
Мы прибыли в Москву в полночь.
г) Обстоятельство цели
Գնում եմ աշխատանքի։
(Я) иду на работу.
◦
Գնում եմ հացի։
(Я) иду за хлебом.
◦
Գնում եմ շուկա մրգի։
(Я) иду на рынок за фруктами.
◦
В этой функции дат. падеж не принимает определённого артикля.
Обстоятельство цели очень употребительны в разговорной речи. Им в русском языке соответствуют винительный падеж с предлогом "на" или творительный падеж с предлогом "за"
Գնում եմ աշխատանքի։
(Я) иду на работу.
◦
Գնում եմ դասի։
(Я) иду на урок.
◦
Գնում եմ մրգի։
(Я) иду за фруктами.
◦
Գնում եմ հացի։
(Я) иду за хлебом.
В функции обстоятельства цели часто употребляется инфинитив в дат. п.
Գնում եմ աշխատելու։
(Я) иду работать.
◦
Գնում եմ շուկա միրգ գնելու։
(Я) иду на рынок за фруктами.
(Я) иду на рынок купить фрукты.
Прочитайте предложения, обращая внимание на слова в дательном падеже
Նա գիրքը տվեց ընկերոջը։ (дал, передал)
Արևի ճառագայթները ընկել են լեռան կատարին։
Տնակը գտնվում է անտառի եզրին։ (на опушке леса)
Լուսաբացին անձրև եկավ։ (на рассвете)
Ամեն առավոտ աշխատանքի գնալիս ես հանդիպում եմ հարևանիս։ (соседа)
Զարմանքով եմ ես միշտ նայում քո անցյալին։ (на прошлое)
Паруйр Севак
Обратите внимание, գնալիս причастие, обозначающее сопутствующее действие:
աշխատանքի գնալիս
по дороге на работу, идя на работу
◦
Оно соответствует в основном русскому деепричастию. Его показателем является – 3 лицо, которое присоединяется к инфинитиву.
խոսելիս – слушая
վազելիս – бежа
կարդալիս – пиша
Запомните словосочетания с существительными в дательном падеже и составьте с ними предложения.
պատմել ընկերներին
рассказать товарищам
◦
հարցնել ուսուցչին
спросить у учителя
◦
նվիրել քրոջը
подарить сестре
◦
մոտենալ կայարանին
приближаться к станции (вокзалу)
◦
հասցնել նպատակին
достичь цели
Ես այսօր հեռագիր ստացա։ Հեռագիրը տվել էր ընկերս։ Նա ինձ հրավիրում էր Մոսկվա։ Ես որոշեցի գնալ կիրակի օրը։ Այսօր գնացի շուկա և գնեցի մրգեր։
Я сегодня получил телеграмму. Телеграмму дал мой товарищ. Он приглашал меня в Москву. Я решил ехать в воскресенье. Сегодня пошёл на рынок и купил фрукты.
◦
Выделенные в тексте слова – формы существительных в винительном падеже.
Винительный падеж не имеет специального окончания.
У существительных, обозначающих лицо (человека), винительный падеж по форме совпадает с дательным, а у существительных, обозначающих "не лицо" – с именительным
Նա շատ է սիրում իր մորը։
Он очень любит свою мать.
◦
Ես գիրք եմ կարդում։
Я читаю книгу.
Винительный падеж по форме совпадает с именительным у глаголов
Ես սիրում եմ երգել։
Я люблю петь.
◦
Ես սիրում եմ ճանապարհորդել։
Я люблю петь путешествовать.
Слова в винительном падеже выполняют функции.
В функции обстоятельств места и меры существительные употребляются без артикля, а в функции обстоятельства времени – как с артиклем, так и без него.
а) Прямое дополнение
Ես նամակ եմ գրում։
Я пишу письмо.
◦
Նամակը ուղարկում եմ ընկերոջս։
(Я) посылаю письмо товарищу.
◦
Ես տեսա Սուրենին։
Я увидел Сурена.
◦
В этой функции вин. п. может употребляться с артиклем и без.
б) Обстоятельств места, времени, меры
Ես մեկնում եմ Կիև։
Я еду в Киев.
◦
Նա եկավ գիշերը։
Он пришёл (приехал) ночью.
◦
Ժողովը տևեց երկու ժամ։
Собрание длилось два часа.
◦
Գիրքը արժե երեք ռուբլի։
Книга стоит три рубля.
◦
В функции обстоятельств места и меры существительные употребляются без артикля, а в функции обстоятельства времени – как с артиклем, так и без него.
Նա եկավ գիշերը։
Он пришёл ночью.
◦
Նա եկավ այս գիշեր։
Он пришёл этой ночью.
Перепишите предложения, обращая внимание на выделенные слова в винительном падеже. Переведите.
Ես ուտում եմ պաղպաղակ։ (мороженое)
Նա ջուր է խմում։
Ես սիրում եմ Սուրենին։
Տատը հեքիաթ է պատմում թոռնիկին։ (сказку, внуку)
Երեխաները ծառ են տնկում։
Հյուրերը ժամանեցին Երևան կիրակի օրը։ (прибыли)
Ուսուցիչը աշակերտին կանչում է գրատախտակի մոտ։ (вызывает к доске)
Запомните словосочетания.
գնալ տուն (կինո, թատրոն, Սևան…)
идти (ехать) домой (в кино, в театр, на Севан…)
◦
աշխատանքը կատարել
выполнять работу
◦
ավտոբուս (տրամվայ, մետրո, տրոլեյբուս…) նստել
сесть в автобус (трамвай, метро, троллейбус)
◦
մազերը սանրել
расчёсывать волосы
◦
հագուստը լվանալ
стирать одежду
◦
նամակ գրել (կարդալ)
писать (читать) письмо
◦
ծանրոց ուղարկել
посылать посылку
◦
ջուր (կաթ, հյութ…) խմել
пить воду (молоко, сок…)
◦
հաց (ճաշ, միրգ…) ուտել
есть хлеб (обед, фрукты…)
◦
հագնել կոշիկ (վերարկու, գլխարկ)
надеть обувь (пальто, шляпу…)
Ես առավոտից (ժամը ութից) սպասում եմ նրան։
Այդ օրից տարիներ են անցել։
Ես այդ մասին իմացա Արամից։
Նրանք խոսում էին օրվա նորություններից։
◦
В приведённых предложениях выделенные слова – существительные в форме исходного падежа.
Как вы уже знаете, этому падежу в русском языке в большинстве случаев соответствуют сочетания с предлогами "из", "с", "от", "у", "за", в отдельных случаях – творительный падеж.
Он обозначает исходную точку действия, отдаление, отделение.
Исходный падеж противопоставляется дательному и отвечает на вопросы ումի՞ց'у (от) кого?, от (из, с) чего?'
մոտենալ քաղաքին
приближаться к городу
◦
հեռանալ քաղաքից
отдаляться от города
◦
դնել սեղանին
класть на стол
◦
վերցնել սեղանից
брать со стола
Окончание исходного падежа -ից присоединяется в основном к форме им. п., а в отдельных случаях и к форме род. п
սեղան – սեղանից
վերցնել սեղանից
брать, взять со стола
◦
Մոսկվա – Մոսկվայից
վերադառնալ Մոսկվայից
возвращаться, вернуться из Москвы
◦
ուրախություն – ուրախությունից
պարել ուրախությունից
танцевать от радости
◦
որոշում – որոշումից
իմանալ որաշումից
узнать из постановления
◦
ընկեր – ընկերոջ – ընկերոջից
от (у) товарища
◦
հայր – հոր – հորից
от (у) отца
◦
օր – օրվա – օրվանից օրից
со дня
В склонении на -ու окончанием исходного падежа является -ուց
որդի – որդուց
от (у) сына
◦
ամուսին – ամուսինուց
от (у) супруга
◦
խմել – խմելուց
от питья
◦
մարդ – մարդուց
от человека
◦
ուտել – ուտելուց
от еды
Форма множественного числа исходного падежа образуется только с помощью окончания -ից, которое присоединяется к форме им. п. мн. ч
քաղաքներ – քաղաքներիցиз (от) городов
տներ – տներիցиз (от) домов
ընկեր – ընկերներիցу (от) товарищей
Слова մարդ, կին во мн.ч. образуют исходный падеж от форм родительного падежа мн.ч
մարդիկ – մարդկանց – մարդկանցից
կանայք – կանանց – կանանց
Слова в исходном падеже выполняют функции
Примеры
Նա հուզմունքից շփոթվեց։
Он растерялся от волнения.
◦
Առավոտից անձրև է գալիս։
С утра идёт дождь.
◦
Ես գոհ եմ քեզանից։
Я доволен тобой.
◦
Ես գոհ եմ նրանից։
Я доволен им.
◦
Ուսանողներից մեկը չէր եկել։
Один из студентов не пришёл.
◦
Այդ օրից շատ տարիներ են անցել։
С того дня прошло много лет.
◦
ուսանողներից մեկը (երկուսը, հինգը)
один (двое, пятеро) из студентов
◦
ստեղծագործություններից մի քանիսը
некоторые из произведений
◦
աշխատակիցներից երկուսը
двое из сотрудников
В предложении выражающих сравнение, второе существительное (местоимение) ставится в исходном падеже
Արամը Աշոտից (նրանից) փոքր է։
Арам младше Ашота (него).
Запомните словосочетания.
ծառից պոկել
срывать с дерева
◦
տնից դուրս գալ
выйти из дома
◦
քաղաքից հեռանալ
уехать из города
◦
աշխատանքից դուրս գալ
уйти с работы
◦
բարձրանալ հինգերորդ հարկ և իջնել հինգերորդ հարկից
подниматься на пятый этаж и спуститься с 5-го этажа
◦
աղբյուրից ջուր խմել
пить воду из родника (источника)
◦
ցրտից դողալ
дрожать от холода
◦
հուզմունքից շփոթվել
растеряться от волнения
◦
երկու ժամից վերջացնել
закончить через два часа
Прочитайте предложения, обращая внимание на выделенные слова в исходном падеже.
Հյուրերը Երևանից մեկնեցին Մինսկ առավոտյան գնացքով։
Ես հեռագիր ստացա եղբորիցս։
Սեղանը պատրաստված է փայտից։ (изготовлен)
Այդ լուրը իմացա նրանից։
Ես նրան ճանաչեցի ձայնից։
Երևանը մեծ է Լենինականից։
Ճանապարհով սլանում է մի ավտոմեքենա։ (мчится)
Մենք անցանք կամուրջով։
Նրանք մեկնեցին ինքնաթիռով։
Ես այդպես վարվեցի Արմենի խորհուրդով։
◦
В приведённых предложениях выделенные слова – существительные в форме творительного падежа.
Армянский творительный падеж по значению в основном соответствует русскому творительному. Его окончаниями являются -ով, -բ.
Подавляющее большинство существительных образует форму творительного падежа с помощью окончания -ով, которое присоединяется к форме именительного или родительного падежа
գրիչ – գրիչով
գրիչով գրել
писать ручкой
◦
ձեռք – ձեռքով
ձեռքով բարևել
здороваться за руку
◦
դանակ – դանակով
դանակով կտրել
резать ножом
◦
մայր – մորով
հպարտանալ մորով
гордиться матерью
◦
քույր – քրջով
հպարտանալ քրջով
гордиться сестрой
Творительный падеж инфинитива по функции в основном соответствует русскому деепричастию, а иногда наречию
Նրանք խոսելով գնում էին։
Они шли, разговаривая.
◦
Նա վազելով եկավ ինձ մոտ։
Он прибежал (букв. бегом пришёл) ко мне.
◦
Այնտեղ տեսնելով Արամին, ես շատ զարմացա։
Увидев там Арама, я очень удивился.
Существительные с суффиксом -ություն образуют форму творительного падежа с помощью окончания -բ, которое присоединяется к форме родительного падежа
դրություն – դրության – դրությամբположением, состоянием
քննություն – քննության – քննությամբэкзаменом, расследованием
Форма множественного числа творительного падежа всех существительных образуется при помощи окончания -ով
քաղաքներ – քաղաքներովгородами
փողոցներ – փողոցներովулицами
մարդիկ – մարդկանցովлюдьми
կանայք – կանանցովженщинами
Слова в творительном падеже выполняют функции
Примеры
Ես գրում եմ մատիտով։
Я пишу карандашом.
◦
Ուսուցիչը պարծենում է լավ աշակերտով։
Учитель гордится хорошим учеником.
◦
Այդ գործը ես կատարեցի հաճույքով։
Эту работу я выполнил с удовольствием.
◦
Փողոցով անցնում էր մի անծանոթ։
По улице проходил незнакомец.
◦
Նիստը հետաձգվեց երկու ժամով։
Заседание отложили на два дня.
◦
Նա եկավ գիշերով։
Он пришёл (приехал) ночью.
Творительный падеж в функции обстоятельства образа действия приобретает значение наречия
դժվարությամբ համաձայնվեց
согласился с трудом
◦
Նա հաջողությամբ ավարտեց աշխատանքը։
Он завершил работу успешно.
◦
Նա արագությամբ (արագ) հեռացավ։
Он удалился быстро.
Запомните словосочетания.
գրել գրիչով (մատիտով)
писать ручкой (карандашом)
◦
կտրել դանակով
резать ножом
◦
ուտել պատառաքաղով (գդալով)
есть вилкой (ложкой)
◦
հասնել գիշերով
приехать (доехать) ночью
◦
հաղորդել ռադիոյով
передавать (сообщать) по радио
◦
հաղորդում ռադիոյով (հեռուստատեսությամբ)
передача по радио (по телевидению)
◦
անցնել փողոցով
проходить по улице
◦
գնալ գնացքով
ехать поездом
◦
գնալ ինքնաթիռով,
ехать самолётом
◦
գնալ ջերմանավով
ехать теплоходом
◦
գնալ մեքենայով
ехать на машине
◦
ոտքով գալ
идти пешком
Перепишите предложения, обращая внимание на выделенные слова в творительном падеже.
Ես վերցրի ջրով լի բաժակը։
Հայաստանը հարուստ է լեռներով, իսկ Ռուսաստանը՝ անտառներով։
Ընկերներով գնացինք թատրոն։
Նա հինգ օրով գնաց Մոսկվա։
Սարերով ու լայն դաշտերով սլանում է դիվիզիան։
Ես այս գլխարկը գնել եմ տաս ռուբլիով։ (купил)
Прочитайте отрывок из стихотворения П. Севака "Руки матери".
Այս ձեռքեը՝ մոր ձեռքերը,
Հինավուրց ու նոր ձեռքերը…
Ինչե՜ր ասես, որ չեն արել այս ձեռքերը,
Պսակվելիս ոնց են պարել այս ձեռքերը`
Ի՜նչ նազանքով,
Երազանքով։
◦
Эти руки, руки матери,
Древние и юные руки…
Чего только они не делали, эти руки!
На свадьбе своей как они танцевали, эти руки!
С какой грацией,
Мечтой.
(Перевод подстрочный)
Դրսում ցուրտ է։ (на дворе, на улице)
Սենյակում շոգ է։
Դահլիճում շատ մարդ կար։ (в зале)
Հրապարակում այսօր մեծ տոնախմբություն է։ (на площади, празднество)
◦
Местный падеж имеет ограниченное употребление.
Существительные, обозначающие людей и животных, а также существительные с суффиксами -ություն, -ում и инфинитив, как правило не употребляются в местном падеже.
В приведённых предложениях выделенные слова существительные в форме местного падежа.
Местный падеж обозначает место, а иногда и время действия. По значению частично совпадает с русским предложным падежом
գրքումв книге
թատրոնումв театре
մեկ ժամումв течение часа
Окончание местного падежа -ում присоединяется к форме им. п. ед. ч
քաղաքումв городе
քաղաքներումв городах
◦
փողոցումна улице
փողոցներումна улицах
◦
այգումв саду
այգիներումв садах
Существительные, не имеющие формы местного падежа, передают его значения родительным падежом с предлогом մեջ
Արամի մեջ ինձ դուր է գալիս բարությունը։
В Араме мне нравится доброта.
◦
Այդ մասին գրված է որոշման մեջ։
Об этом написано в постановлении.
Запомните словосочетания.
ապրել (գտնվել) Երևանում
жить (находиться) в Ереване
◦
աշխատանքը կատարել երեք ժամում
выполнить работу за три часа
◦
աճել անտառում
расти в лесу
◦
պահել պահարանում
хранить в шкафу
◦
կառուցել քաղաքում
строить в городе
◦
մտքում պահել
запоминать (букв. держать в мысли)
◦
լողանալ ծովում (գետում, լողավազանում)
плавать в море (реке, плавательном бассейне)
Прочитайте предложения, обращая внимание на выделенные слова в местном падеже.
Սենյակում շատ մարդ կար։
Երևանում տեղի ունեցավ միջազգային կոնֆերանս։
Նա ծնվել է Լենինգրադում։ (родился)
Գյումրիում կառուցել են նոր հիվանդանոց։ (больницу, построили)
Մեքենան շարժվում էր ժամում 60 կմ արագությամբ։ (со скоростью)
Для закрепления ваших знаний повторите склонение существительного по таблице и составьте таблицу склонения следующих слов
սեղան, այգի, որոշում, հայր, քույր, ուսանողություն, օր, մարդ, կին․
Երևանը` Հայաստանի մայրաքաղաքն է, արդյունաբերական, մշակութային և գիտական կենտրոն։ Այն գտնվում է Արարատյան դաշտավայրում, Հրազդան գետի ափին և բոլոր կողմերից շրջապատված է լեռներով։ Երևանը աշխարհի հնագույն քաղաքներից մեկն է։ Այն հիմնադրվել է ուրարտական Արգիշտի թագավորի կողմից և իր անունն էլ ստացել է ուրարտական Էրեբունի բերդի անվանումից։ 1968 թ․ տոնվեց նրա հիմնադրման 2750-ամյակը։
Երևանն աչքի է ընկնում իր ճարտարապետական ինքնատիպությամբ և գեղեցկությամբ։ Քաղաքին անկրկնելի երանգ են տալիս այնտեղ օգտագործված հիմնական բնական շինանյութի` տուֆի ամենաբազմատեսակ երանգները։ Քաղաքի կենտրոնական հրապարակում` Լենինի հրապարակում, ստեղծված է հրաշագեղ ճարտարապետական համալիր, որի մեջ հատկապես աչքի է ընկնում Կառավարական տան շենքը։
Երևանի զարդն են հանդիսանում այսպիսի հոյակերտ շինություններ, ինչպիսիք են Ա․ Սպենդիարյանի անվան օպերայի և բալետի պետական ակադեմիական թատրոնի, Հայաստանի կոմունիստական կուսակցության կենտրոնական կոմիտեի շենքերը, մարզական-համերգային համալիրը։ Այստեղ են գտնվում Երևանի պետական համալսարանը, Հայաստանի բուհերի մեծ մասը, Գիտությունների ակադեմիան, հին ձեռագրերի պահպանման հնագույն և խոշորագույն կենտրոններից մեկը` Մատենադարանը, հին և ժամանակակից ճարտարապետական շատ հուշարձաններ, թանգարաններ, թատրոններ։
Ереван – столица Армении, промышленный, культурный и научный центр. Он расположен в Араратской долине на берегу реки Раздан и окружен со всех сторон горами. Ереван – один из древнейших городов мира. Он основан урартским царём Аргишти и получил своё название от урартской крепости Эребуни. В 1968 г. отпраздновали 2750-летие со дня его основания.
Ереван отличается оригинальностью и красотой своей архитектуры. Неповторимый колорит придаёт городу удивительное разнообразие оттенков использованного здесь основного естественного строительного материала – туфа. На центральной площади города – площади Ленина – создан прекрасный архитектурный ансамбль, в котором особенно выделяется Дом правительства.
Украшением Еревана являются такие величественные сооружения, как здание Государственного академического театра оперы и балета имени А. Спендиаряна. Центрального комитета Коммунистической партии Армении, спортивно-концертный комплекс. Здесь находятся Ереванский государственный университет и большинство вузов Армении, Академия наук Армянской ССР, одно из старейших хранилищ древних рукописей – Матенадаран, много памятников древней и современной архитектуры, музеев, театров.
1. В тексте вы встретили формы глаголов:
գտնվում է, տոնվեց, շրջապատված է, հիմնադրվել է, ստեղծված է.
◦
В этих глаголах -վ- показатель страдательного залога.
2. Обратите внимание на слова աչք, ինչպիսիք.
В слове աչք конечный -ք является суффиксом, а в ինչպիսիք'каковые', показателем мн. ч.
-ք – являлся окончанием мн. ч. в древнеармянском языке. В современном армянском языке он утратил это значение, превратившись в суффикс.
В значении показателя мн. ч. -ք употребляется только в некоторых словах.
3. Աչքի է ընկնում'бросается в глаза, выделяется'.
В глаголах -վ- показатель страдательного залога
Երևանը գտնվում է…
Ереван находится…
◦
Այն հիմնադրվել է…
Он основан…
◦
1968 թ․ տոնվեց նրա…
В 1968 г. было отпраздновано…
◦
В русском языке таким формам соответствуют глаголы несовершенного вида на "-ся".
Глаголы в страдательном залоге могут иметь результативную форму
շրջապատված էокружен
շրջապատված է… լեռներով
окружен… горными хребтами
◦
ստեղծված էсоздан
Լենինի հրապարակում ստեղծված է…
На площади Ленина создан…
◦
գրված էнаписан
Նամակը գրված է լավ ձեռագրով։
Письмо написано хорошим почерком.
◦
ասված էсказано
Այդ մասին արդեն ասված է։
Об этом уже сказано.
◦
В русском языке этим формам соответствуют краткие страдательные причастия совершенного вида.
Кратким страдательным причастиям в армянском языке соответствуют также формы перфекта страдательного залога
հիմնադրվել էоснован
ասվել էсказан
գրվել էнаписан
В армянском языке слово աչք'глаз' входит в состав многих фразеологизмов, очень употребительных в разговорной речи
աչքով անելподмигнуть
աչքով տալсглазить
աչք բացելосвободиться от забот, дел, прийти в себя
աչքի անցկացնելпросмотреть
աչք փակելзакрыть глаза на что-то, сомкнуть глаза, спать
աչքիս վրաс удовольствием (знак согласия)
աչքերին չհավատալне верить глазам
աչքի առաջ ունենալиметь ввиду
աչքից ընկնելпотерять чьё-либо расположение
աչքդ լույսпоздравляю тебя (букв. свет глазам твоим).
◦
Այդ գիշեր նա աչք չփակեց։
В эту ночь он не сомкнул глаз.
◦
Չի կարելի աչք փակել այդ թերությունների վրա։
Нельзя закрывать глаза на эти недостатки.
◦
Գործից աչք չեմ բացում, որ մի քիչ էլ քեզնով զբաղվեմ։
(Я) никак не освобожусь от дел, чтобы немножко заняться тобой.
◦
Աչքի առաջ ունեցիր, որ դժվար գործ ես սկսել։
Имей ввиду, что ты начал трудное дело.
◦
Երեկոյան ես աչքի եմ անցկացնում օրվա թերթերը (լրագրերը)։
По вечерам я просматриваю газеты за день.
◦
Աչքերիս չեմ հավատում, որ դու այստեղ ես։
(Я) не верю (своим) глазам, что ты здесь.
◦
Լսել եմ նոր բնակարան ես ստացել աչքդ լույս։
(Я) слышал, (ты) получил новую квартиру, поздравляю тебя.
◦
Վահանը խորամանկ ծիծաղեց և աչքով արեց ինձ։
Ваган хитро улыбнулся и подмигнул мне.
◦
Աչքով չտաք, ամեն ինչ լավ է ընթանում։
Не сглазить, все идёт хорошо.
◦
Այդ արարքից հետո նա իմ աչքից ընկավ։
После этого поступка я перестал уважать его.
◦
– Խնդրում եմ այս ծրարը տալ Արամին։
– (Я) прошу передать этот конверт Араму.
◦
– Աչքիս վրա․ հենց այսօր էլ կտամ։
– С удовольствием, сегодня же передам.
◦
Աչքը տեսածից է վախենում։
Пуганая ворона и куста боится (букв. глаз виденного боится).
◦
Աչքից հեռու, սրտից հեռու։
С глаз долой, из сердца вон.
– Ասացեք խնդրում եմ, սա ո՞ր փողոցն է։
– (Вы) скажите, пожалуйста, какая это улица?
◦
– Աբովյան։
– Абовяна.
◦
– Իսկ ինչպե՞ս կարելի է գնալ Նալբանդյան փողոց։
– А как пройти на улицу Налбандяна?
◦
– Կարելի է գնալ ոտքով։ Գնացեք ուղիղ, անկյունում թեքվեք ձախ,հաջորդ զուգահեռ փողոցը Նալբանդյանն է։
– Можно пройти пешком. Пойдите прямо, на углу сверните налево, следующая параллельная улица и есть улица Налбандяна.
◦
– Շնորհակալություն։ Իսկ չէի՞ք ասի` որտեղ է գտնվում կենտրոնական հանրախանութը (թանգարանը, հյուրանոցը, փոստը), ինչպե՞ս կարելի է գնալ այնտեղ։
– Спасибо. А (вы) не скажете, где находится центральный универмаг (музей, гостиница, почта), как можно пройти туда?
◦
– (Հանրախանութը գտնվում է) Հոկտեմբերյան պողոտայի վրա։ Այնտեղ կարող եք գնալ ավտոբուսով կամ տրոլեյբուսով։
– (Универмаг находится) на проспекте Октемберян. Туда (вам) можно проехать на автобусе или троллейбусе.
◦
– Իսկ որտե՞ղ է կանգառը։
– А где остановка?
◦
– Այստեղից դեպի աջ հարյուր մետրի վրա, խաչմերուկի մոտ։
– В ста метрах отсюда, направо, у перекрёстка.
◦
– Շնորհակալություն։
– Спасибо.
◦
– Խնդրեմ։
– Пожалуйста.
Обратите внимание на формы: ասացեք, գնացեք, թեքվեք.
Это формы множественного числа повелительного наклонения глаголов
ասելнаклоняться
ասացեքнаклонитесь
◦
գնալсворачивать
գնացեքсверните
◦
թեքվելповорачивать
թեքվեքповерните
◦
թեքվել ձախсвернуть налево
թեքվել աջсвернуть направо
ոտքով գնալидти пешком
Ասացեք, խնդրեմ։
Скажите пожалуйста.
◦
Չէի՞ք ասի…
(Вы) не скажете?..
◦
Ներեցեք, խնդրեմ։
Извините пожалуйста.
◦
Կարելի՞ է…
Можно?..
◦
Շնորհակալություն։
Спасибо.
◦
Խնդրեմ։
Пожалуйста!
◦
Չարժե (չարժի)։
Не стоит.
◦
Ապրե՛ս (կեցցե՛ս)։
Молодец!
◦
Ապրե՛ք (կեցցե՛ք)։
Молодцы!
Вы встретили слова: աչք, ոտք, ձեռք, գնացք, միտք.
В них -ք это суффикс существительного.
В современном армянском языке -ք образует в основном отглагольные существительные
ելնել – ելք000
մտնել – մուտք000
զարմանալ – զարմանք000
արգելել – արգելք000
խոսել – խոսք000
վազել – վազք000
С помощью суффикса -անք образуются главным образом отглагольные существительные
երազելмечтать
երազանքмечта
yyyyyyyyyyyyyyyyyyy
9999999
◦
նազելкокетничать
նազանքкокетство, грация
yyyyyyyyyyyyyyyyyy
99999999
◦
խնդրելпросить
խնդրանքпросьба
Ես մի խնդրանք ունեմ։
У меня к тебе просьба.
◦
զբոսնելгулять
զբոսանքпрогулка
Մենք գնացինք զբոսանքի։
Мы пошли на прогулку.
◦
զարմանալудивляться
զարմանքудивление
Նա զարմանքով նայեց ինձ։
Он с удивлением посмотрел на меня.
С помощью суффикса -իք также образуются отглагольные существительные и прилагательные
գալприходить
գալիքгрядущее
գալիք օրեր
грядущие дни
◦
Մենք հավատով ենք նայում գալիքին։
Мы с надеждой смотрим в грядущее.
◦
ուտելесть
ուտելիքеда
Մենք մեզ հետ վերցրել էինք ուտելիքի մեծ պաշար։
Мы брали с собой большие припасы еды.
◦
խոսելговорить
խոսելիքто, о чем пойдёт речь
Ես քեզ հետ խոսելիք ունեմ։
Мне необходимо поговорить с тобой.
◦
ասելсказать
ասելիքто, что должен сказать
Նա դեռ շատ ասելիք ունի։
Он ещё многое должен был сказать
◦
– Ո՞րն է ասելիքդ։
Что (ты) хочешь (этим) сказать?
◦
– Իմ ասելիքն այն է, որ…
– Իմ ասածն այն է, որ…
Я хочу сказать, что…
Անբան հարսին ասացին․
– Առ էս կտորը, քեզ համար մի շոր կարի։
Եվ հարսը մի քիչ կոտրատվեց, ասաց․
– Ա՜խր, հերանցս տան ասեղը պիտի լինի, որ կարեմ։
Сказали ленивой невестке:
– Возьми эту ткань, сшей себе платье.
Поломавшись немного, невестка ответила:
– Но ведь, чтобы шить, мне нужна игла из отцовского дома.
1. Составьте предложения, используя
քաղաքի փողոցները, ինձանից, նրան, ծառի, մատիտով, ընկերոջս, պատի ժամացույց, դռան զանգ.
◦
Образец:
Քաղաքի փողոցները լայն են։
2. Составьте предложения со словами в винительном падеже.
հաց, ջուր, տուն, համալսարան, ամառ, կիլոգրամ, ռուբլի.
3. Напишите существительные в исходном и творительном падежах, ед. и мн.ч.
թուղթ, մատիտ, լույս, ժամ, օր, որոշում, հայր, մայր, քույր,
հատակпол, дно
հեռացումудаление
գրությունзаписка
դրությունположение
◦
Образец:
թուղթ – թղթից – թղթով
թղթեր – թղթերից – թղթերով
4. Перепишите предложения, употребляя слова в скобках в соответствующем падеже.
(Գուրգեն) ապրում է (Երևան)։
Աբովյանը (Երևան) կենտրոնական (փողոցներ) մեկն է։
Կիրակի (օր) մենք մեկնում ենք Ռիգա։
(Գնացք) հեռացավ (կայարան)։
Ես գիրք տվեցի (ընկեր)։
(Ճանապարհ) անցավ մի մեքենա։
(Դանակ) կտրեցի (հաց)։
5. Составьте словосочетания, соединяя подходящие по смыслу слова и словоформы.
սեղանից, գնալ, պատից, տան, անցնել, վերցնել, սենյակ, տալ, կախել, փողոցով, մտնել, համալսարան, երեխային, պատերը,
համբուրելцеловать
նվերподарок
համբուրելцеловать
նվերподарок
◦
Образец:
սեղանից վերցնել
6. Перепишите предложения, ставя слова в скобках в род. или дат. падеже.
Ուսուցիչը հանձնարարում է (դասարան) լավագույն (աշակերտներ) կատարել այդ աշխատանքը։ (поручает)
(Շաբաթօրյակ) մասնակցում էին (ինստիտուտ) բոլոր աշխատակիցները։ (субботник, участвовали, сотрудники)
Աղջիկը (ձեռք) ուներ (ծաղիկներ) մի մեծ փունջ։
Ես հանդիպում եմ (մանկություն) (ընկեր) և միասին գնում ենք (զբոսանք)։ (детство, на прогулку)
7. Переведите.
Այսօր երեկոյան ես զանգահարեցի Անահիտին։
Այդ լուրը ես իմացա Հայկից։ (узнал)
Նա այդ մասին ինձ ասաց հեռախոսով։ (сказал)
Շուկայում վաճառվում են ընտիր մրգեր և բանջարեղեն։ (продают, овощи)
Սերգեյի ծնողները ապրում են Լենինգրադում։ (родители)
Երևանից մինչև Սևան վաթսուն (60) կիլոմետր է։
Նա գնաց Ստեփանակերտ ինքնաթիռով։ (поехал)
8. Переведите.
В городе строят новые высотные здания.
Я встретил своего товарища, и мы вместе пошли в театр. (գնացինք)
Я обычно хожу на работу пешком.
Я вышел из дому в полночь.
Поезд приближается к станции.
Пассажиры выходят из вагонов.
На рассвете пошёл дождь.
Все дети очень любят мороженое. (պաղպաղակ)
Я хорошо знаю одного из этих студентов.
Он сын моего товарища.
12–04–2017