Звук входит в ряд
անձրևдождь
ձախлевый
ձայնголос
ձիконь, лошадь
ձեթрастительное масло
պտուղплод
ձիթապտուղоливка
ձմեռзима
ձյունснег
ձորущелье
ձուяйцо
ձուկрыба
ձևформа (не одежда)
բրինձрис
թանձրгустой, плотный
խնձորяблоко
հնձելкосить
ձեռքрука
ձմերուկарбуз
տանձгруша
այծкоза
առյուծлев
արծաթсеребро
դժվարтрудный
ծախել(разг.) продавать
ծայրконец, кончик
ծրարконверт; пододеяльник
կուրծքгрудь
մեծбольшой; великий
օձիքворотник
В некоторых словах ձ цʰ
փորձпʰорц опыт
անփորձнеопытный
փորձելпʰорцэл пробовать, пытаться
փորձնականпʰорцнакан опытный, экспериментальный
աշխատելработать
վարձплата
աշխատավարձзарплата
արձակсвободный, просторный; проза
արձակելосвобождать, отпускать; распускать; расстегивать
արձակուրդарцакуртʰ отпуск
դերձակпортной
դերձակուհիпортниха
վրձինкисть
վրձնիկкисточка
վարձплата
վարձելнанимать
դարձдарц возвращение
դարձյալснова
վերադարձвозвращение
բարձподушка
բարձրбарцəр высокий
դաղձдахц мята
դեղձдэхц персик
համարձակhамарцак смелый
օձзмея
ձի վարձել
нанять лошадь
աշխատավարձ ստանալ
получать зарплату
հերթական արձակուրդ
очередной отпуск
հմուտ դերձակ
опытный портной
համարձակ արձակագիր
смелый прозаик
փորձնական աշխատանք
пробная работа
բարի վերադարձ
доброе возвращение
դաղձ հավաքել
собирать мяту
բարձր աշխատավարձ
высокая зарплата
դժվար խնդիր
трудная задача
փափուկ բարձ
мягкая подушка
Звуки ծ, ձ ʦ, ʣ парные по глухости-звонкости
ծիրանабрикос
ծիրանենիабрикосовое дерево
ծառսслуга
ծառայելслужить
ծանոթзнакомый
անծանոթнезнакомый
ծանոթանալзнакомиться
ծանոթությունзнакомство
ծույլленивый
ծուլանալлениться
ծուլությունлень
ծամելжевать
ծամոնжвачка
ծաղիկцветок
ծաղկելцвести
ծերстарый (о человеке)
ծերանալстареть
ծերությունстарость
արծիվорел
ծանրтяжелый
ծառдерево
ծիածանрадуга
ծիծաղсмех
ծիծեռնակласточка
ծոծրակзатылок
ծովморе
ծոցпазуха; залив
ծունկколено
ծաղիկцветок
փունջбукет
ծաղկեփունջбукет цветов
ծաղիկцветок
ձորущелье
ԾաղկաձորЦахкадзор
ծոցпазуха
տետրтетрадь
ծոցատետրблокнот
հանգստանալотдыхать
հանգստավայրместо отдыха, курорт
նավкорабль
նավահանգիստпорт, гавань
օձзмея
ձուկрыба
օձաձուկугорь
արձակпроза
գրելписать
արձակագիրпрозаик
տղաмальчик
մարդчеловек
տղամարդмужчина
սաղարթлиства
խիտгустой
սաղարթախիտгустолиственный
նուրբтонкий
անցնելпроходить, переходить
նրբանցքпереулок
մարզելтренировать
մարզվելтренироваться
մարզիչтренер
մարզիկспортсмен
մարզուհիспортсменка
մարզանքтренировка
մարզադաշտстадион
մարզասրահспортзал
հրապարակплощадь, площадка
մարզահրապարակспортплощадка
կայծискра
կայծակмолния
լուծելрешать (задачу и т.п.)
լուծումрешение (чего-л.)
նախանձзависть
նախանձելзавидовать
գործдело
գործելдействовать, функционировать; вязать
գործիչдеятель
կծուострый, горький
կծելкусать
գերազանց մարզիկ
отличный спортсмен
ամառային մարզադաշտ
летний стадион
սաղարթախիտ անտառ
густолиственный лес
գեղեցիկ ծաղկեփունջ
красивый букет цветов
հնչուն ծիծաղ
звонкий смех
ծիծեռնակների երամ
стая ласточек
Սե ծով
Черное море
խոնարհ ծառա
покорный слуга
վնասված ծունկ
поврежденное колено
ծիրանի ծառ = ծիրանենի
абрикосовое дерево
ծամոն ծամել
жевать жвачку
ծաղիկ քաղել
срывать цветок, цветы
ծանր պարկ
тяжелый мешок
տարվա եղանակներըвремена года
գարունвесна
գարնանըвесной
գարնանայինвесенний
ամեն գարունкаждая весна
աշունосень
աշնանըосенью
աշնանայինосенний
ամառлето
ամռանըлетом
ամառայինлетний
ձմեռзима
ձմռանըзимой
ձմեռայինзимний
ամիսներмесяцы
հունվարянварь
փետրվարфевраль
մարտмарт
ապրիլапрель
մայիսмай
հունիսиюнь
հուլիսиюль
օգոստոսавгуст
սեպտեմբերсентябрь
հոկտեմբերоктябрь
նոյեմբերноябрь
դեկտեմբերдекабрь
հունվարինв январе
հունիսինв июне
հուլիսինв июле
դեկտեմբերինв декабре
Суффикс образует от существительных и глаголов прилагательные со значением признака, обладания
սապատгорб
սապատավորгорбатый
խորհուրդсовет; таинство, скрытый смысл
խորհրդավորтаинственный
մեղքвина
մեղավորвиноватый
թևкрыло
թևավորкрылатый
գլուխголова
գլխավորглавный
գույնцвет
գունավորцветной
թույնяд
թունավորядовитый
լույսсвет
լուսավորсветлый
Суффикс образует также существительные
ձիконь, лошадь
ձիավորвсадник
արհեստремесло
արհեստավորремесленник
զինելвооружать
զինվորсолдат
դատсуд
դատելсудить
դատավորсудья
մրցումсоревнование
մրցելсоревноваться
մրցավարспортивный судья
Образуются также слова, являющиеся и прилагательными, и существительными
աշխատելработать
աշխատավորтрудящийся; труженик
բանել(уст.) работать
բանվորрабочий
բողոքելжаловаться, протестовать
բողոքավորпротестующий, (рел.) протестант
աղանդсекта, ересь
աղանդավորсектантский, еретический
Множественное число имен существительных образуется чаще всего окончаниями
ծառдерево
ծառերдеревья
դերձակпортной
դերձակներпортные
աչքглаз
աչքերглаза
ձմերուկарбуз
ձմերուկներарбузы
տունдом
տներдома
ծանոթзнакомый
ծանոթներзнакомые
բարձподушка
բարձերподушки
ծրարконверт
ծրարներконверты
Слово может на письме иметь одну гласную букву, но произноситься как двусложное – из-за скрытого слога
տետրтэтəр тетрадь
գլուխгəлух голова
Окончания множественного числа, в зависимости от позиции скрытого слога
Если скрытый слог предударный, слово получает окончание -ներ
գըլուխголова
գըլուխներголовы
Если скрытый слог после ударного -եր
տետըրтетрадь
տետրերтетради
վագըրтигр
վագրերтигры
Скрытый слог выпадает.
Некоторые односложные существительные в древнеармянском языке оканчивались на -ն, которое утратили, – восстанавливают его во множественном числе слова
ակисток, источник, драгоценный камень
ակներистоки
բեռгруз, ноша
բեռներгрузы
գառягненок
գառներягнята
դուռдверь
դռներдвери
եզвол
եզներволы
թոռвнук, внучка
թոռներвнуки
ծոռправнук, правнучка
ծոռներправнуки
լեռгора
լեռներгоры
ծունկколено
ծնկներколени
կուռ(уст.) рука, крыло
կռներруки, крылья
հարսневестка
հարսներневестки
ձուկрыба
ձկներрыбы
մատпалец
մատներпальцы
մուկмышь
մկներмыши
նուռгранат
նռներгранаты
ձեռ(др.) рука
ձեռներруки
ոտ(др.) нога
ոտներноги
Последние два слова – устаревшие и свойственны в большей степени народной речи, а в литературном языке
ձեռքрука
ձեռքերруки
ոտքнога
ոտքերноги
Утраченное -ն может восстанавливаться также при словообразовании
ձեռքрука
փայտдерево, древесина, палка
ձեռնափայտпалка, трость
մուկмышь
դեղлекарство
մկնդեղмышьяк
դուռдверь
դռնակдверца
թոռвнук
թոռնիկвнучек, внучка
ձուկрыба
որսохота
որսալловить
ձկնորսрыбак
նուռгранат
նռնենիгранатовое дерево
Формы образования множественного числа, отклоняющиеся от нормы
մարդчеловек
մարդիկмартʰик люди
տղամարդмужчина
տղամարդիկтʁамартʰик мужчины
կինженщина, жена
կանայքженщины
տիկինгоспожа, хозяйка, супруга
տիկնայքгоспожи, хозяйки
պարոնгосподин
պարոնայքгоспода
անձлицо, личность
անձինքлица
Մեր բոլոր մագաղաթները մուրճի պես հարվածում են անարդար պատմության ճակատին։
Ն․ Խաչիկյան
Ազգի ապագան մայրերի ձեռքում է։
Օնորե դը Բալզակ
Աշխատասիրությունը բախտի աջ ձեռքն է։
հնդկական
Մայր ունենալու համար արժե ծնվել։
Ավետիք Իսահակյան
մայրերի ձեռքումв руках (дословно в руке) матерей
Переведите
1. Արսենը համարձակ տղա է։
2. Ամռանը նա հանգստանում է Սև ծովի ափին, իսկ ձմռանը՝ դեկտեմբերին, գնում է Ծաղկաձոր՝ դահուկ քշելու։
3. Ծաղկաձորում բարձր լեռներ կան։
4. Դա մարզիկների համար հիանալի վայր է։
5. Այստեղ կա նաև սպորտային բազա։
6. Այդ բազայում մարզվոմ են Ռուսաստանի հայտնի դահուկորդները, չմշկորդները և ուրիշ շատ մարզիկներ։
7. Ծաղկաձորը գերազանց ձմեռային հանգստավայր է։
1. Арсен – смелый парень.
2. Летом он отдыхает на берегу Черного моря, а зимой, в декабре, уезжает в Цахкадзор кататься на лыжах.
3. В Цахкадзоре есть высокие горы.
4. Это – прекрасное место для спортсменов.
5. Здесь есть и спортивная база.
6. На этой базе тренируются известные лыжники, конькобежцы и многие другие спортсмены из России.
7. Цахкадзор – отличный зимний курорт.
դահուկ քշելու(разг.) чтобы кататься на лыжах
մարզիկների համարдля спортсменов
հանձնարարելпоручать
ծովի ափինна берегу моря
•
Переведите.
1. Младший брат Артака, хотя (он) и опытный портной, но (он) не получает высокой зарплаты.
2. На летних каникулах студенты иногда работают.
3. В этом году наши знакомые ласточки не вернутся.
4. Известный баснописец Вартан Айгекци говорил, что тяжелые работы нужно поручать не пожилым людям, а молодым – в цветущем возрасте.
1. Արտակի կրտսեր եղբայրը թեև հմուտ դերձակ է, բայց բարձր աշխատավարձ չի ստանում։
2. Ամառային արձակուրդներին ուսանողները երբեմն աշխատում են։
3. Այս տարի մեր ծանոթ ծիծեռնակները չեն վերադառնալու։
4. Հայտնի առակագիր Վարդան Այգեկցին ասում էր, որ ծանր աշխատանքները պետք է հանձնարարել ոչ թե հասակն առած ծերանան, այլ ծաղկան տարիքի երիտասարդին։
09–03–2018