Префикс выражает значения
Перемещение
անցпроход; спустя
անցնելпроходить, переходить
փոխանցելпередавать (кому-л.)
դնել класть, ставить
փոխադրելпереводить, перевозить
Вместо, взаимно
հատուցելвоздавать, расплачиваться
փոխհատուցելвозмещать
շահвыгода, прибыль
շահավետвыгодный, прибыльный
փոխշահավետвзаимовыгодный
այցпосещение, визит
փոխայցответный визит
ազդեցիկвлиятельный, эффективный
ազդեցությունвлияние, воздействие
փոխազդեցությունвзаимовлияние
առնելбрать
փոխառնելзаимствовать
վստահдоверенный, уверенный
վստահությունдоверие
փոխվստահությունвзаимное доверие
պայմանдоговор, условие
պայմանավորվելдоговариваться
պայմանավորվածությունдоговоренность
փոխպայմանավորվածությունвзаимодоговоренность
օգնելпомогать
օգնությունпомощь
փոխօգնությունвзаимопомощь
Должность, пост, замещение
նախ-впереди
գահтрон, кресло
նախագահпредседатель, президент
փոխնախագահзаместитель председателя, вице-президент
արքաкороль
փոխարքաвице-король
հյուպատոսконсул
փոխհյուպատոսвице-консул
նախարարминистр
փոխնախարարзаместитель министра
տունдом
օրենքзакон
փոխտնօրենзаместитель директора
դրամденьги
դրամական փոխանցումներ
денежные переводы
պաշտոնдолжность, место
պաշտոնական փոխայցեր
официальные взаимные визиты
գործработа, дело
փոխշահավետ գործարք
взаимовыгодная сделка
գիտելзнать
գիտությունзнание, наука
կիրթкультурный, образованный, просвещённый
կրթությունобразование
գիտության և կրթության փոխնախարար
замминистра науки и образования
ինստիտուտի փոխտնօրեն
замдиректора института
По модели инфинитив ＋ существительное образуется много употребительных сложных слов
գործելдействовать
կերպспособ, вид
գործելակերպспособ действий
գրելписать
ձևформа
գրելաձևманера письма
գրելписать
ոճстиль
գրելաոճстиль письма
միտքмысль
մտածելдумать
կերպспособ, вид
մտածելակերպспособ мышления
մտածելдумать
ձևформа
մտածելաձևспособ мышления
վարվելвести (себя), поступать
կերպспособ, вид
վարվելակերպманера, стиль поведения
վառгорящий
վառելжечь, сжигать
փայտдерево, древесина
վառելափայտдрова
վառելжечь, сжигать
նյութматериал в (разн. зн.)
վառելանյութгорючее
պատմելрассказывать
ոճстиль
պատմելաոճстиль, манера повествования
խոսելговорить
ձևформа
խոսելաձևманера говорить
գեղкрасота
գեղեցիկ խոսելաձև
красивая манера говорения
պատշաճ վարվելակերպ
подобающий стиль поведения
չորтолько, сухой
չոր վառելափայտ
сухие дрова
ուրույնособый, особенный
ուրույն մտածելակերպ
своеобразный стиль мышления
հասկանալի պատմելաոճ
понятная манера повествования
Инфинитив не образует личные формы, в предложении выступает самостоятельно
Նա ցանկանում է ապրել գյուղացիների հետ։
Он желает жить с крестьянами.
Աշոտը որոշել է մեկնել արտասահման։
Ашот решил выехать за границу.
Տիգրանիկը ուզում է խաղալ պարտեզում։
Тигранчик хочет играть в саду.
Չեմ կարող տանել ուրիշի ցավը։
(Я) не могу переносить чужую (досл. чужого) боль.
Инфинитив может принимать артикль и выступать в роли существительного
Ամռանը ծովում լողալը օգտակար է։
Летом в море купание полезно.
Ծխելը վնասակար է։
Курение вредно.
Инфинитив может принимать притяжательные артикли
խաղալս = իմ խաղալը
խաղալդ = քո խաղալը
Инфинитив склоняется, приобретая признаки существительного. Значения, выражаемые падежными формами, сходны с падежами существительных
կարդալ(ը)
կարդալու
կարդալու(ն)
կարդալ(ը)
կարդալուց
կարդալով
կարդալում
Определенный артикль инфинитив принимает в именительном, дательном и винительном падежах.
Инфинитив в литературном языке не образует форм множественного числа.
Падежные формы инфинитива употребляются с послелогами
գրելու համարчтобы писать (род.)
խաղալու մասինоб игре (о том, чтобы играть) (род.)
խոսելուց առաջперед тем, как заговорить (отл.)
ուտելուց հետոпосле того, как поел (отл.)
նկարելուց բացիкроме рисования (отл.)
սիրելով հանդերձлюбя (инстр.)
Родительный падеж. Употребляется и в функции обстоятельства цели
գնալ ջուր խմելու
идти пить воду
Եկել էր մեզ տեսնելու։
(Он) пришел, чтобы повидать нас.
Дательный падеж
Նա սպասում էր դռան բացվելուն։
Он ждал, чтоб открытия двери.
Сравните –
Նա սպասում էր ուսուցչին։
Он ждал учителя.
Отложительный падеж
Նա խուսափում էր մեզ հետ հանդիպելուց։
Он избегал встречаться с нами.
Շատ աշխատելուց չէր կարողանում քնել։
От того, что много работал, (он) не мог уснуть.
Эта же мысль выражается с помощью формы инструментального падежа слова պատճառ'причина' с родительным падежом инфинитива
Շատ աշխատելու պատճառով չէր կարողանում քնել։
Из-за того (по причине), что много работал, (он) не мог заснуть.
Инструментальный падеж
Ուսուցչին նկատելով` աշակերտը ներս մտավ։
Заметив учителя, ученик вошел.
Вместе с зависимыми словами форма инструментального падежа инфинитива образует оборот, который обычно выделяется знаком «`» (բութ) в начале или в конце предложения, и запятыми, если он в середине предложения
Զգալով նրա դրությունը` ես դուրս եկա սենյակից։
Ես դուրս եկա սենյակից` զգալով նրա դրությունը։
Ես, զգալով նրա դրությունը, դուրս եկա սենյակից։
Чувствуя его состояние, я вышел из комнаты.
Подобные употребления инструментального падежа инфинитива в функции обстоятельства образа действия, причины, основания, времени весьма распространены.
Местный падеж. Употребляется крайне редко
Ես ծույլ եմ նամակ գրելում։
Я ленив в писании писем.
Для выражения этого значения обычно употребляется родительный падеж с послелогом մեջ
Սովորելու մեջ նա հավասարը չուներ։
В учебе он не имел равных.
Ապրելուց քաղցր է մեռնել քեզ համար
Զգալ, որ դու կաս և լինել հեռու,
Երկրպագել քեզ առանց սիրվելու,
Երագել միշտ քեզ – լինել քեզ օտար…
Ստվերըդ փնտրել ամեն տեղ, ուր խենթ
Հոգին կարող է թռիչքով չափել․
Անանց կարոտում անվերջ տառապել
Եվ սիրել քեզնից բաժանված հավետ…
Ու գերեզմանում սև հողերի տակ
Զգալ, որ անցար և քեզ չըկանչել,
Եվ ոչ մի հուշով սիրտըդ չըտանջել,
Ու չըխռռվել բերկրանքըդ հստակ…
Վահան Տերյան
Ով չի սիրում իր երկիրը, նա ոչինչ սիրել չի կարող։
Ջորջ Բայրոն
Ամենաազատ մարդը նա է, ով կարողանում է ազատ լինել նույնիսկ ստրկության մեջ։
Ֆոնտենել
երկիրземля, территория
պագելцеловать
երկրպագելпоклоняться, боготворить
ստվերтень
ամեն տեղвезде, всюду
թիռполет
թռիչքполет
կանչзов, крик
չկանչելне звать
կարոտтоска (по кому-либо), нуждающийся, бедный
տառապելстрадать
քեզնից բաժանվածотделенный от тебя, разлученный с тобой
հավետнавсегда
գերեզմանмогила
ոչ մի հուշովни одним воспоминанием
խռովելволновать, тревожить; ссориться, обижаться
բերկրանքотрада, восторг, ликование
հստակчистый, ясный, прозрачный; четкий
Переведите.
1. Գրելու համար պետք է ձիրք ունենալ։
2. Խաղալու մասին դասերդ անելուց հետո կխոսենք։
3. Խոսելուց առաջ պետք է մի փոքր մտածել։
4. Ուտելուց առաջ և հետո լվանում են ձեռքերը։
5. Նկարելուց բացի ուրիշ շնորհք չունի։
6. Սիրելով հանդերձ բաժանվեցի նրանից։
7. Զարմանալու հերթն ինձ հասավ։
1. Для того, чтобы писать нужно иметь дарование.
2. О том, чтобы поиграть, (мы) поговорим после того, как сделаешь (твои) уроки.
3. Перед тем, как говорить, нужно немного подумать.
4. Перед и после еды (люди) моют руки.
5. Кроме рисования (у него) нет других дарований.
6. Любя, (он) расстался с ним.
7. Очередь удивляться дошла до меня.
•
Переведите.
1. Տասը տարի առաջ, Մռսկվայռւմ ինստիտուտը ավարտելուց և լուրջ մասնագետ դառնալուց հետո Վահանը վերադարձավ հայրենի տուն։
2. Նրա մասնագիտությունը ճշգրիտ գիտությունների ոլորտից էր։
3. Նա կարող էր մեծ հաջողությունների հասնել ու երջանիկ կյանք վարել այնտեղ, սակայն գերադասեց ապրել հայրենիքում։
4. Այստեղ էլ առանց շատ ջանքեր թափելու Վահանը աշխատանքի անցավ մի շատ կարևոր ձեռնարկությունում։
5. Նա հակիրճ ներկայացրեց իր կենսագրությունը, ապա կարճ զրույց ունեցավ ձեռնարկության ղեկավարի հետ։
6. Վահանին անմիջապես նշանակեցին բաժնի վարիչ։
7. Հիմա նա ընտանիք է կազմել և կարողանում է օգնել նաև ծանր վիճակում գտնվող իր ծնողներին։
1. Десять лет назад, после окончания института в Москве и после того, как стал серьезным специалистом, Вахан вернулся в отчий дом.
2. Его специальность была из сферы точных наук.
3. Он мог достичь больших успехов и жить там счастливой жизнью, однако (он) предпочел жить на родине.
4. Здесь же, не прилагая больших усилий, Вахан приступил к работе в очень важном предприятии.
5. Он кратко представил свою биографию, потом (он) имел недолгую беседу с руководителем предприятия.
6. Вахана (они) сразу же назначили заведующим отделом.
7. Теперь он создал семью и (он) может помогать находящимся в тяжелом положении родителям.
ընտանիք կազմելсоздать семью
կյանք վարելвести жизнь
շատ ջանքեր թափելприложить много усилий
աշխատանքի անցնելприступить к работе
•
Переведите.
1. От чтения еще никто не уставал.
2. Дойдя домой, (я) снял (свою) шубу.
3. "Нет ничего лучше еды",– любят шутить подростки.
4. Зайдя в свою комнату, Сона быстро включила телевизор.
5. На улицах Еревана есть много фонтанчиков с питьевой водой.
6. Понимая суть дела, Анна предпочла молчать.
1. Կարդալուց դեռ ոչ ոք չի ձանձրացել։
2. Տուն հասնելով` հանեցի մուշտակս։
3. «Ուտելուց լավ բան չկա»,– սիրում են կատակել դեռահասները։
4. Մտնելով իր սենյակը` Սոնան շտապ միացրեց հեռուստացույցը։
5. Երևանի փողոցներում խմելու ջրի շատ ցայտաղբյուրներ կան։
6. Հասկանալով գործի էությունը` Աննան գերադասեց լռել։
13–05–2018